1. Nội tiết tố nữ là gì?

Nội tiết tố nữ là hormone sinh dục được tiết ra chủ yếu từ buồng trứng và một phần ở tuyến thượng thận, nhau thai,… Nhờ có nội tiết tố nữ mới tạo nên sự khác biệt so với phái nam. Nó ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng sinh sản.

Hai nội tiết tố nữ chính gồm estrogen và progesterone. Phụ nữ cũng sản xuất một lượng nhỏ testosterone (là nội tiết tố nam) và nam giới cũng sản xuất một lượng nhỏ estrogen và progesterone.

Estrogen đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe phụ nữ ngay từ tuổi dậy thì và giúp kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt. Những thay đổi của estrogen ảnh hưởng đến tâm trạng, chuyển hóa và làn da của phụ nữ ở những thời điểm khác nhau trong chu kỳ kinh nguyệt. Khi mang thai, nhiều estrogen sẽ được sản xuất bởi nhau thai và giúp ích cho sự phát triển của em bé. Ngoài ra, estrogen cũng đóng vai trò trong việc giảm nguy cơ bệnh tim mạch ở phụ nữ. Trong thời kỳ mãn kinh, nồng độ estrogen giảm, các chị em sẽ giảm và mất dần đi những lợi ích này, làn da và mái tóc cũng sẽ thay đổi mỏng và khô hơn.

Progesterone ít phổ biến hơn estrogen. Progesterone chủ yếu ảnh hưởng đến niêm mạc tử cung làm nội mạc phát triển dày hơn trong chu kỳ kinh nguyệt. Khi có thai, progesterone do buồng trứng và nhau thai sản xuất sẽ đảm bảo niêm mạc tử cung dày và khỏe mạnh để hỗ trợ em bé phát triển. Trong kỳ kinh nó cũng giảm vì cơ thể không phát triển lớp niêm mạc tử cung mới trong thời gian này.

2. Tác dụng của nội tiết tố nữ.

Nội tiết tố nữ có tác dụng lớn trong việc tác động đến yếu tố sức khỏe, sinh lý, ngoại hình của chị em.

2.1. Tuổi dậy thì

Ở tuổi dậy thì, tuyến yên bắt đầu sản xuất lượng lớn hormone (LH) và hormone kích thích nang trứng (FSH), kích thích sản xuất estrogen và progesterone.

Nồng độ estrogen và progesterone tăng và bắt đầu phát triển các đặc điểm hình thể và sinh dục nữ, tăng chiều cao, tăng lưu trữ chất béo ở mông, hông và đùi, mở rộng xương chậu và hông, tăng sản xuất dầu cho da… kết quả là hoàn thiện cơ thể phụ nữ.

2.2. Chu kỳ.

Kinh nguyệt bắt đầu từ khoảng 8 – 15 tuổi. Sau đó, phụ nữ có chu kỳ đều đặn đến khi mãn kinh. Chu kỳ kinh nguyệt thường kéo dài khoảng 28 ngày nhưng có thể thay đổi trong khoảng 24 – 38 ngày. Chu kỳ kinh nguyệt có ba giai đoạn tương tự với sự thay đổi nội tiết tố:

+ Giai đoạn nang trứng.

Ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt, máu lẫn mô từ tử cung thoát ra khỏi cơ thể. Lúc này, nồng độ estrogen và progesterone rất thấp làm thay đổi tâm trạng và dễ cáu kỉnh.

Tiếp theo, tuyến yên cũng giải phóng FSH, LH làm tăng nồng độ estrogen dẫn đến sự phát triển của một số nang trứng trong buồng trứng. Mỗi nang chứa một quả trứng. Sau vài ngày, một nang trội sẽ xuất hiện ở buồng trứng, nó phát triển, tạo ra nhiều estrogen hơn. Sự gia tăng estrogen kích thích giải phóng endorphin làm tăng mức năng lượng và tâm trạng được cải thiện. Estrogen làm phát triển lớp nội mạc tử cung để chuẩn bị cho một thai kỳ tiềm năng.

Các nang trứng còn lại sẽ được buồng trứng hấp thụ.

+ Giai đoạn rụng trứng

Trong giai đoạn rụng trứng, nồng độ estrogen và LH trong cơ thể đạt đến đỉnh điểm khiến một nang trứng vỡ ra và giải phóng trứng khỏi buồng trứng.

Sau khi rời buồng trứng, nó tồn tại trong khoảng 12 -24 giờ. Sự thụ tinh của trứng chỉ xảy ra trong khung thời gian này.

+ Giai đoạn hoàng thể

Trứng di chuyển từ buồng trứng đến tử cung thông qua ống dẫn trứng. Progesterone được giải phóng, kích thích làm dày niêm mạc tử cung và sẵn sàng đón trứng đã thụ tinh. Khi trứng đến cuối ống dẫn trứng sẽ bám vào thành tử cung, chuẩn bị làm tổ.

Khi trứng không thụ tinh, nồng độ estrogen và progesterone suy giảm, dẫn đến niêm mạc tử cung bong ra kết thúc chu kỳ kinh nguyệt hiện tại và bắt đầu chu kỳ tiếp theo đó là sự khởi đầu tiền kinh nguyệt.

Chu kỳ kinh nguyệt thường kéo dài khoảng 28 ngày.

2.3. Thai kỳ

Quá trình mang thai bắt đầu từ thời điểm trứng đã thụ tinh làm tổ trong thành tử cung của người mẹ. Sau đó, nhau thai bắt đầu phát triển và sản xuất một số hormone gồm progesterone, relaxin và gonadotropin màng đệm ở người (hCG).

Trong vài tuần đầu tiên của thai kỳ, nồng độ progesterone tăng đều đặn khiến cổ tử cung dày lên và hình thành nút nhầy. Việc sản xuất relaxin ngăn chặn các cơn co thắt trong tử cung đến khi kết thúc thai kỳ, thư giãn dây chằng và gân trong khung chậu.

Nồng độ hCG tăng trong cơ thể kích thích sản xuất estrogen và progesterone. Sự gia tăng nhanh chóng lượng hormone này dẫn đến các triệu chứng mang thai sớm như buồn nôn, nôn và đi tiểu thường xuyên.

Các tế bào trong nhau thai sẽ bắt đầu sản xuất hormone Human placental lactogen (HPL). HPL điều chỉnh quá trình trao đổi chất của phụ nữ và nuôi dưỡng thai nhi đang phát triển.

Nồng độ hormone giảm khi quá trình mang thai kết thúc và dần về lại mức trước khi mang thai. Khi người mẹ cho con bú, nồng độ estrogen trong cơ thể giảm, ngăn xảy ra rụng trứng.

2.4. Tiền mãn kinh và mãn kinh

Mãn kinh là khi kinh nguyệt ngừng và không còn khả năng mang thai. Tiền mãn kinh là giai đoạn chuyển tiếp trước khi dẫn đến thời kỳ kinh cuối của phụ nữ. Trong quá trình chuyển đổi, nồng độ hormone dao động lớn khiến phụ nữ gặp các triệu chứng của tiền mãn kinh gồm:

- Kinh nguyệt không đều.

- Nóng bừng (bốc hỏa).

- Khó ngủ.

- Thay đổi tâm trạng.

- Khô âm đạo.

Thời kỳ tiền mãn kinh thường kéo dài khoảng 2 – 8 năm. Phụ nữ đến tuổi mãn kinh khi đã trải qua một năm không có kinh nguyệt. Sau khi mãn kinh, buồng trứng chỉ sản xuất một lượng rất nhỏ estrogen và progesterone.

Nồng độ estrogen thấp hơn làm giảm ham muốn, mất mật độ xương nên dễ loãng xương, tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ.

3. Triệu chứng suy giảm nội tiết tố ở nữ giới.

Cân bằng nội tiết tố đối với sức khỏe rất quan trọng. Nếu suy giảm lâu sẽ gây nên một số triệu chứng và tình trạng sức khỏe:

- Da khô nám, nổi mụn.

- Tóc xơ khô, bạc màu.

- Rối loạn kinh nguyệt.

- Suy giảm ham muốn, khô âm đạo.

- Dễ mắc bệnh phụ khoa. U xơ, u nang tử cung, buồng trứng.

- Tăng huyết áp bất thường.

- Ảnh hưởng tâm lý, ảnh hưởng trao đổi chất.

Tuy nhiên, sự mất cân bằng nội tiết tố nữ đôi khi còn là dấu hiệu của một số vấn đề bệnh lý khác nữa. Khi có dấu hiệu suy giảm nội tiết, chị em nên đi khám để được chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.

Xem thêm bài thuốc ở đây: https://khuongphuc.com/phu-nu-hiem-muon-lanh-cam-va-thuoc-chua

  Nếu cần tư vấn hay điều trị hãy gọi cho phòng khám - lương y Vũ Ngọc Khương theo số điện thoại + zalo: 0903.288.009 

   Cám ơn các bạn đã đọc bài. Nếu thấy hay xin chia sẻ để lan tỏa thông tin hữu ích. Sau khi uống thuốc này khỏi bệnh hãy giới thiệu cho mọi người làm Phúc. Nếu chưa khỏi bệnh xin đừng vội giới thiệu. Nếu chưa hài lòng xin vui lòng gọi cho phòng khám để góp ý và để thầy thuốc tư vấn cụ thể.

Phòng khám chuyên khoa YHCT Khương Phúc trân trọng cám ơn!

 

        "Sức khỏe là tài sản vô giá "

               Chúc các bạn sức khỏe và hạnh phúc !                                    

                     Lương y - dược sĩ : Vũ Ngọc Khương.